کاربرد موفقیت آمیز رایانش ابری در لجستیک و زنجیره تأمین

از زمانی که کاربرد عبارت «مبتنی بر تقاضا» در ارتباط با نرم‌افزارهای مورد استفاده درحوزه زنجیره‌های تأمین آغاز شد، تعدادکثیری از متخصصان حوزه لجستیک خواستار به‌کارگیری رویکردهای تحت وبشده‌اند. این رویکردها که هم‌اکنون تحت عنوان «رایانش ابری»،‌ به معنای نرم‌افزارها و اطلاعات به اشتراک گذاشته شده و قابل دسترسی در وب توسط کاربران، شناخته شده‌اند به دلیل تقاضای کاربران برای کاهش زمان‌های پیاده‌سازی، سرمایه‌گذاری و منابع مورد نیاز در راستای به‌کارگیری از برنامه‌های مورد نظر در اداره کسب و کار آن‌ها به اکثر بخش‌های نرم‌افزاری راه یافته‌اند.

ادامه مقاله در ادامه مطلب بخوانید....

  

بنا بر گزارش ارائه شده توسط مؤسسه تحقیقاتی گارتنر[1]، ارزش بازار خدمات عمومی رایانش ابری در مقیاس جهانی، که در آن خدمات تحت وب بدون دسترسی کاربر به فناوری زیرساختارهای آن ارائه می‌شود، در سال 2012 با رشد 19.6 درصدی به بیش از 109 میلیارد دلار ارتقا یافته است. پیش‌بینی می‌شود که این نرخ رشد در آینده نزدیک با کاهش مواجه نشود. در حقیقت گارتنر پیش‌بینی می‌کند ارزش کل بازار خدمات رایانش ابری در سال 2016 به بیش از 206.6 میلیارد دلار خواهد رسید.

بنا بر اظهارات دووایت کلاپیچ[2] نایب رئیس تحقیقات گارتنر، برنامه‌های کاربردی حوزه مدیریت زنجیره تأمین نقش قابل توجهی را در روند روبه رشد رایانش ابری داشته‌اند. کلاپیچ همچنین معتقد است که رویکردهای ابری زنجیره تأمین به طور قابل ملاحظه‌ای در حال رشد است. به گفته وی کاربرد نرم‌افزارهای مبتنی بر رایانش ابری در زنجیره‌های تأمین در سال 2012 نسبت به سال قبل از آن تا 40 درصد افزایش داشته است. به‌علاوه در میان آن دسته از مدیرانی که او آن‌ها را مدیران بسیار مبتکر در این حوزه معرفی می‌کند، بیش از 30 درصد اظهار داشته‌اند که محیط ابری را به عنوان گزینه اول برای دسترسی به برنامه‌های کاربردی مورد نیاز خود انتخاب می‌کنند.

کلاپیچ با بررسی تفصیلی سهم هر یک از برنامه‌های کاربردی حوزه مدیریت لجستیک و زنجیره تأمین در این رشد معتقد است که بخش‌های تأمین و تدارک مشارکتی[3]، برنامه‌ریزی تقاضا[4]، مدیریت تجارت جهانی[5] (GTM) و سیستم‌های مدیریت حمل و نقل[6] (TMS) بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند. این رشد به گونه‌ای است که به گفته کلاپیچ 50 درصد فعالیت‌های نرم‌افزاری انجام شده در بخش حمل و نقل در محیط ابری صورت می‌پذیرد و در بسیاری از شرکت‌های بزرگ رایانش ابری به عنوان یک اولویت مطرح است.

استیو بانکر[7]، رئیس بخش رویکردهای زنجیره تأمین شرکت مشاوره‌ای ای‌آرسی[8]، با استناد به یکی از مطالعاتی که اخیراً در این شرکت صورت پذیرفته است اظهار می‌دارد که تقریباً 25 درصد از درآمدهای فروشندگان خدمات TMS در سال 2011 از فروش خدمات ابری اختصاصی بوده است در حالی که این میزان برای خدمات سیستم‌های مدیریت انبار[9] (WMS) تنها 3 درصد بوده است.

در ادامه این گزارش به بررسی ضریب نفوذ رویکردهای ابری در حوزه لجستیک و زنجیره تأمین پرداخته و نشان می‌دهیم که فروشندگان اینگونه خدمات چه رویکردهایی را برای برآوردن تقاضا به‌کار می‌گیرند. همچنین در نهایت مزایا و معایب چنین مدل‌های نرم‌افزاری نیز برشمرده می‌شوند.

اصول اولیه «ابر»

همانگونه که پیش‌تر نیز اشاره شد، عبارت «رایانش ابری» به معنای نرم‌افزارها و اطلاعات به اشتراک گذاشته شده‌ای می‌باشد که کاربران از طریق وب قادر هستند تا بدان‌ها دست یابند. بنابراین کاربران به جای آنکه متکی بر حافظه‌ها و سرورهای داخلی شرکت و رایانه‌های شخصی خود برای دستیابی به این موارد باشند، اجازه دسترسی به سرور‌های ارائه دهندگان خدمات ابری، که از این اطلاعات و نرم‌افزارها محافظت می‌کنند را می‌یابند (همانند خدمات iCloud ارائه شده توسط شرکت Apple).

از دیدگاه کاربران تمامی اطلاعات ذخیره شده را می‌توان به وسیله‌ ابزارهای هوشمندی اعم از لپ‌تاپ‌ها،‌ نوت بوک‌ها،‌ تبلت‌ها و گوشی‌های هوشمند در تمامی مدت شبانه‌روز و در تمامی روزهای هفته در دسترس داشت. در واقع رایانش ابری همانند چتری است که هم برنامه‌های کاربردی (با نام مدل «نرم‌افزار به عنوان خدمت[10] (SaaS)») و هم سخت‌افزارهای مورد نیاز برای انجام این اعمال (تحت عنوان ابر) را در وب تحت پوشش قرار می‌دهد. این موارد در نهایت توسط شرکت ارائه دهنده خدمات ابری برای اجرای برنامه‌های کاربردی که شرکت به آن‌ها دسترسی دارد به صورت آنلاین در اختیار او قرار می‌گیرند. عبارت SaaS که بعضاً به جای واژه ابر مورد استفاده قرار می‌گیرد در واقع موتوری است که امکان دسترسی از راه دور به برنامه‌های کاربردی تحت وب را برای کاربران مهیا می‌کند.

معمولاً در تمایل استفاده از فناوری رایانش ابری توسط شرکت‌ها شکی باقی نیست، چراکه آن‌ها قادر هستند بدون نیاز به سرورها، زیرساخت‌های فناوری اطلاعات مورد نیاز برای این کار، ‌اخذ گواهینامه‌ها مرتبط و برنامه‌های نرم‌افزاری که ملزم به نصب آن‌ها باشند به تمامی خدمات مد نظر خود در این زمینه دست پیدا کنند. همچنین معایب به‌کارگیری این سیستم‌ها، که در ادامه به آن‌ها پرداخته خواهد شد، در قیاس با مزایای آن‌ها در حدی نیست که شرکت‌ها را از بهره‌گیری از رایانش ابری منصرف سازد. در واقع بر اساس مطالعات پژوهشی اخیر در حال حاضر 84 درصد شرکت‌های کشورهای توسعه یافته حداقل از یک برنامه کاربردی ابری استفاده می‌کنند. بسیاری از این برنامه‌های کاربردی از طریق ابرهای عمومی[11] در اختیار کاربران قرار می‌گیرند (همانند Gmail و Google Drive) و بخشی دیگر توسط انعقاد قرارداد با ارائه دهندگان اینگونه از خدمات ارائه شده و مختص شرکت/ فرد حقیقی طرف قرارداد می‌باشند.

یکی از مزایای خدمات شخصی‌سازی شده تحت ارائه توسط این شرکت‌ها آن است که به عنوان مثال اگر یک شرکت بارگیری در نظر داشته‌ باشد از برنامه‌های کاربردی مورد نیاز خود در محیط ابری بهره ببرد، دیگر نیازی به خرید و نصب زیرساخت‌های هزینه‌بر فناوری اطلاعات نخواهد بود و مشخصاً در تناسب با نیاز خود برای برنامه‌های کاربردی مدنظر در محیط ابری هزینه می‌کند.

برنامه‌‌های کاربردی حوزه لجستیک وزنجیره تأمین در محیط ابری

در حالیکه برخی از برنامه‌های کاربردی در حوزه لجستیک و زنجیره تأمین در محیط ابری ارائه می‌شوند، برخی دیگر هم همچنان به این محیط راه پیدا نکرده‌اند. در حال حاضر فروشندگان خدمات نرم‌افزاری نظیر IBM، MercuryGate، LeanLogistics، JDA، Amber Road، Logfire، Deposco، eBIZnet، Questia Web، Integration Point و Ariba در مقایسه با دیگران خدمات ابری بیشتری را در بخش نرم‌افزارهای لجستیک و زنجیره تأمین به مشتریان خود ارائه می‌دهند.

به صورت کلی، هزینه پایین استفاده از خدمات ابری، ایجاد شفافیت در زنجیره، در دسترس بودن، عدم نیاز به تعمیرات و نگهداری و مواردی از این دست رایانش ابری را به گزینه مطلوبی برای استفاده در مدیریت لجستیک و زنجیره تأمین تبدیل کرده است.

چالش‌های بهره‌گیری از فناوری رایانش ابری

بهره‌گیری از فناوری رایانش ابری علاوه بر مزایایی که پیش‌تر به‌ آن‌ها اشاره شد، دارای چالش‌هایی نیز هست. به عنوان مثال هنگام به‌کارگیری این فناوری توسط یک شرکت حمل و نقل ممکن است سؤالاتی همانند زیر برای او به وجود آید:

آیا کنترل کامل برروی داده‌های شرکت به گونه‌ای که پیش‌تر کامل در اختیار او و ذخیره برروی سرورهای شرکت بود، از میان می‌رود؟

آیا امنیت داده‌ها در محیط وب تأمین می‌شوند؟

اگر اطلاعات شرکت به خارج از ابر درز پیدا کند چه اتفاقی خواهد افتاد و چه کی مسئولیت آن را بر عهده خواهد گرفت؟

با در نظر گرفتن سؤالات بالا می‌توان به این نتیجه دست یافت که برای شرکت‌هایی که پیش‌تر تمامی این عوامل را تحت کنترل داشته‌اند، حرکت به سوی بهره‌گیری از محیط رایانش ابری بسیار ریسک زا خواهد بود.

در برخی از موارد شرکت‌هایی نظیر شرکت‌های حمل و نقل به این نتیجه می‌رسند که راهی به جز استفاده از فناوری رایانش ابری نخواهند داشت. به عنوان مثال اگر شرکت حمل و نقلی نیازمند یک مرکز داده آنلاین TMS بوده که تمام وقت در دسترس باشد،‌ یا باید هزینه نصب و راه‌اندازی زیرساخت‌های فناوری اطلاعات مربوطه را پرداخت کند و یا می‌تواند از محیط ابری بهره برده و در هزینه‌های خود صرفه‌جویی نماید.

البته در مقام مقایسه میان بسته‌های نرم‌افزاری آماده و نرم‌افزارهای تحت وب،‌ اندازه برنامه و کاربردی که از آن متصور است می‌تواند در تصمیم‌گیری درباره انتخاب یکی از این دو مؤثر باشد. به عنوان نمونه اگر شرکت در حال استفاده از سیستم‌های سازمانی نظیر ERP هاست، جابجایی این سیستم‌ها به محیط ابری کار دشواری خواهد بود.

سخن آخر

با وجود سؤالات بدون پاسخی که همچنان در به‌کارگیری فناوری رایانش ابری در مدیریت لجستیک و زنجیره‌های تأمین وجود دارد، اما استفاده از این فناوری توسط شرکت‌های بزرگ در دنیا با شتاب قابل توجهی در حال گسترش است و همانگونه که شرکت‌های بیشتری نیز تحت فشار قرار دارند تا هرچه سریع‌تر از برنامه‌های کاربردی ابری در سازمان خود بهره گیرند، پیش‌بینی می‌شود که رایانش ابری بخش عمده‌ای از محیط‌های عملیاتی در حوزه لجستیک و زنجیره تأمین را به خود تخصیص دهد.

همچنین نرخ این رشد در تمام حوزه‌های زنجیره تأمین یکسان نبوده و به عنوان مثال در حوزه‌هایی همچون TMSها می‌توان رشد بیشتری را نسبت به سایر بخش‌ها شاهد بود چرا که تا کنون بهره‌گیری از این فناوری منجر به گسترش فرصت‌های حمل و نقل در میان شرکت‌ها شده است. همچنین بازار نیچه‌ای نیز برای سایر برنامه‌های کاربردی لجستیک و زنجیره تأمین که تا کنون به محیط ابری وارد نشده‌اند نیز متصور است که پیش‌بینی می‌شود در آینده‌ای نزدیک بیشتر به آن‌ها پرداخته شود.

[1] Gartner Inc.

[2] Dwight Klappich

[3] Collaborative Sourcing and Procurement

[4] Demand Planning

[5] Global Trade Management

[6] Transportation Management Systems

[7] Steve Banker

[8] ARC Advisory Group

[9] Warehouse Management Systems

[10] Software as a Service

[11] Public Cloud

تهیه کننده: مهردخت پورنادر, گروه پژوهشهای لجستیک و زنجیره تامین