امروزه بسیاری از سازمانها دریافته‌اند برای کسب موفقیت در دنیای پرچالش رقابتی، به نگرشی یکپارچه و سیستماتیک به دانش درون سازمان خود نیاز دارند. به همین دلیل طی سالهای اخیر، تحقیقات خود را حول محورهایی از قبیل مدیریت بر جریان کسب، حفظ و استفاده از دانش متمرکز کرده‌اند[1].
بی‌دلیل نیست که یکی از مدیران ارشد شرکت "هیولت پاکارد" می‌گوید: "اگر هیولت پاکارد می‌دانست که چه چیزهایی را می‌داند، سود دهی‌اش سه برابر می‌شد" [2].
درک نقش واقعی دانش در سازمانها ممکن است به یافتن پاسخی برای این پرسش که "چرا برخی سازمانها همواره موفق هستند؟" کمک کند. به مرور زمان انسانها،فناوری، محصولات و خدمات دگرگون میشوند. پس واقعاً چه باقی می‌ماند؟ چه عاملی زمینه ساز تداومی میشود که امکان بقایی پرنشاط را در دنیای پرچالش امروزی به وجود می‌آورد؟ مطالعاتی که در مورد دانش سازمانی انجام میشود علت پایداری و کامیابی سازمانهای موفق را به خوبی آشکار می‌سازد.
تام استوارت در سال 1994 طی مقاله‌ای در مجله فورچون، این مسئله را به شرکتها یاد‌آوری کرد که به آنچه می‌دانند (سرمایه فکری) بیش از آنچه دارند (سرمایه مادی) اهمیت دهند [3]. پس از وی، پیتر دراکر دانش را به عنوان پایه‌های رقابت در جامعه فراصنعتی معرفی کرد.
استنفورد رومر، دانش را تنها منبع بی‌پایانی نامید که با استفاده بیشتر، حجم آن بیشتر میشود. شرکتهایی نظیر داوکمیکال و اسکاندیا و مشاوران آی.بی.ام، «مدیران ارشد دانش» و «مدیران سرمایه های علمی» را به استخدام در آورده‌اند تا بر سرمایه دانش شرکتها نظارت و مدیریت کنند[4].
دانش را میتوان آمیخته‌ای از تجربیات، ارزشها،اطلاعات موجود و نگرشهای کارشناسی سیستماتیک دانست که چهارچوبی برای ارزشیابی و بهره‌گیری از تجربیات و اطلاعات جدید ارائه میکند. دانش، در ذهن افراد شکل می‌گیرد و در همان اذهان، در مدارک و ذخایر دانش، در رویه‌های کاری، فرایندهای سازمانی و اعمال و هنجارها مجسم میشود.
مدیران شرکتهای بزرگ از بعضی دوباره‌کاریها و گرفتاریهای استفاده از راههای تکراری برای مشکلات تکراری که نیاز به راه حلی جدید دارند و به دلیل عدم وجود سیستم مدیریت یکپارچه دانش در شرکت بروز میکنند، آگاهند و به همین علت به دنبال ایجاد سیستم برای مدیریت دانش سازمان خود هستند. شرکتهای بسیاری در این مسیر موفق شده‌اند و به پیشتازی خود ادامه میدهند ولی سازمانهایی نیز علیرغم صرف وقت و هزینه بسیار، ناکام مانده‌اند. علل عدم موفقیت سیستمهای مدیریت دانش در این سازمانها چیست؟
تجارت الکترونیک به سرعت در حال توسعه و گسترش است و در این راستا سازمان ها بهدنبال توسعه و بهبود تجربیات برخط(آنلاین) خود می باشند. ابزارهای داده کاوی جهت کشفالگوهای جدید در داده ها به کار گرفته میشوند . هر سازمانی که به نحوی تجارت الکترونیکانجام می دهد می تواند از الگوها و اطلاعاتی که داده کاوی در اختیارش قرار می دهد بهرهگیرد . این اطلاعات می تواند شامل نکاتی برای بهبود web site ، رویکردهای شخصی سازی ، حفظ مشتری و سود دهی باشد . داده کاوی با نرخی صعودی به جزئی لاینفک از شرکت ها و سازمان های دولتی تبدیل شده و می شود . تعداد و تنوع برنامه های داده کاوی چندین سالاست که با نرخ صعودی در حال افزایش است و پیش بینی می شود در چند سال آتی شاهداین رشد باشیم .
بانک ها ، شرکت های بیمه ، مراکز فروش و شرکت های مخابراتی خیلی سریع تکنیک های داده کاوی را در سازمان های خود وارد کرده و از آنها بهره جستند . در حال حاضر شاهد رشد روز افزون حرکت شرکت های دارویی ، بیمارستان ها و مراکز درمانی و هر گونه e-Business در بکارگیری این تکنیک ها می باشیم .
تجارت الکترونیک یک حوزه اساسی برای داده کاوی می باشد. با توجه به فاکتورهای تضمین موفقیت (Critical Success Factors) مربوط به پیاده سازی داده کاوی موفق ، تجارت الکترونیک یک بستر ایدآل را فراهم می کند زیرا تمام جزئیات مورد نیاز به سادگی در دسترس می باشند: رکوردهای داده به وفور ، مشخصه های زیاد در هر مورد ، ضریب اطمینان بالا در داده ها به علت جمع آوری داده ها بصورت خودکار و الکترونیکی ، قابل عملیاتی شدن بینش ها به راحتی (Actionable domain) و قابلیت محاسبه بازگشت سرمایه به سادگی . در حقیقت وب یک آزمایشگاه عملی است . آزمایشگاهی که سازمان قادر است در آن هر فرضیه و تصوری را به راحتی به جدل بکشد
ادامه مطلب ...ایتنا - یک محقق و دانشمند انگلیسی می‌گوید وی اولین انسانی است که به یک ویروس رایانه‌ای آلوده شده است.
بنا به گزارش Softpedia این دانشمند Mark Gasson نام دارد و یکی از محققان دانشگاه ریدینگ بریتانیا به شمار می‌رود.
وی در سال 2009 یک تراشه ساده در دست خود کاشته است.
این ویروس که از قابلیت انتقال برخوردار است، از دست آقای Gasson به رایانه‌ای که در آزمایشگاه داشت منتقل شد.
ضمناً ویروس می‌تواند از آنجا به یک شبکه محلی و سرانجام به اینترنت راه پیدا کند.
بر اساس این گزارش هرچند آزمایشی که این پژوهشگر انجام داد، کنترل شده بوده ولی سوالاتی در زمینه امنیت آینده ابزار موسوم به implant (یعنی تجهیزاتی که در بدن افراد کار گذاشته می شود) مطرح نموده است.
امروزه نه تنها استفاده از تراشه های مربوط به دستگاه ضربان قلب و RFID در بدن انسانها روند رو به رشدی پیدا کرده، بلکه نوع و ماهیت آنها پیشرفته‌تر و پیچیده‌تر شده است.
اکنون این پرسش برای پژوهشگران پیش آمده که اگر فرضاً یک فرد بداندیش عملاً بتواند این تراشه‌ها را به ویروس‌های رایانه‌ای آلوده کند، چه سرنوشتی در انتظار بیماران خواهد بود؟
در برخی موارد زندگی بیمار به این تراشه‌ها پیوند می‌خورد و در صورتی که این ابزار به ویروس آلوده گردد چه بسا در کار آن اختلال ایجاد شده و حتی ممکن است زندگی صاحب آن را با خطر مواجه سازد.
آقای Gasson می‌گوید: ما باید به این ابزار دیگر به عنوان رایانه‌های بسیار ریز نگاه کنیم.
وی افزوده: با داشتن چنین نگاهی، میتوان از بروز سناریوهای کابوس مانند جلوگیری به عمل آورد.
مقدمه
امروزه با گسترش سیستم های پایگاهی و حجم بالای داده ها ی ذخیره شده در این سیستم ها ، نیاز به ابزاری است تا بتوان داده های ذخیره شده پردازش کرد و اطلاعات حاصل از این پردازش را در اختیار کاربران قرار داد .
با استفاده ار پرسش های ساده در SQLو ابزارهای گوناگون گزارش گیری معمولی ، می توان اطلاعاتی را در اختیار کاربران قرار داد تا بتوانند به نتیجه گیری در مورد داده ها و روابط منطقی میان آنها بپردازند اما وقتی که حجم داده ها بالا باشد ، کاربران هر چند زبر دست و با تجربه باشند نمی توانند الگوهای مفید را در میان حجم انبوه داده ها تشخیص دهند و یا اگر قادر به این کار هم با شند ، هزینه عملیات از نظر نیروی انسانی و مادی بسیار بالا است .
از سوی دیگر کاربران معمولا فرضیه ای را مطرح می کنند و سپس بر اساس گزارشات مشاهده شده به اثبات یا رد فرضیه می پردازند ، در حالی که امروزه نیاز به روشهایی است که اصطلاحا به کشف دانش[1]بپردازند یعنی با کمترین دخالت کاربر و به صورت خودکار الگوها و رابطه های منطقی را بیان نمایند .
داده کاوی[2]یکی از مهمترین این روشها است که به وسیله آن الگوهای مفید در داده ها با حداقل دخالت کاربران شناخته می شوند و اطلاعاتی را در اختیار کاربران و تحلیل گران قرار می دهند تا براساس آنها تصمیمات مهم و حیاتی در سازمانها اتخاذ شوند .
در داده کاوی از بخشی از علم آمار به نام تحلیل اکتشافی داده ها[3]استفاده می شود که در آن بر کشف اطلاعات نهفته و ناشناخته از درون حجم انبوه داده ها تاکید می شود . علاوه بر این داده کاوی با هوش مصنوعی و یادگیری ماشین نیز ارتباط تنگاتنگی دارد ، بنابراین می توان گفت در داده کاوی تئوریهای پایگاه داده ها ، هوش مصنوعی ، یادگیری ماشین و علم آمار را در هم می آمیزند تا زمینه کاربردی فراهم شود .
باید توجه داشت که اصطلاح داده کاوی زمانی به کار برده می شود که با حجم بزرگی از داده ها ، در حد مگا یا ترابایت ، مواجه باشیم . در تمامی منابع داده کاوی بر این مطلب تاکید شده است .
هر چه حجم داده ها بیشتر و روابط میان آنها پیچیده تر باشد دسترسی به اطلاعات نهفته در میان داده ها مشکلتر می شود و نقش داده کاوی به عنوان یکی از روشهای کشف دانش ، روشن تر می گردد .
مفاهیم پایه در داده کاوی
در داده کاوی معمولا به کشف الگوهای مفید از میان داده ها اشاره می شود . منظور از الگوی مفید ، مدلی در داده ها است که ارتباط میان یک زیر مجموعه از داده ها را توصیف می کند و معتبر ، ساده ، قابل فهم و جدید است .
دنیای کامپیوتر و ارتباطات
1: شفافیت، شاه بیت صادرات نرمافزار در باب صادرات محصولات فناوری اطلاعات و خدمات فنی و مهندسی، هم در این شماره از نشریه وزین دنیای کامپیوتر و ارتباطات و هم در سایر مطبوعات و رویدادهای علمی، سخن‌های فراوانی گفته شده است و از این پس هم بیشتر بیان خواهد شد. اما نکته‌ای که در ادبیات مکتوب کمتر به آن اشاره شده است و ترجیح داده شده به صورت در گوشی از آن یاد شود، توجه ویژه به شفافیت در آمار و ارقام صادرات محصولات ICT ایرانی به آن سوی مرزهای کشور است.
شاید سخنان اخیر دکتر نهاوندیان رئیس اتاق بازرگانی صنایع و معادن ایران به عنوان عالی‌رتبه‌ترین مسئول اقتصادی بخش خصوصی کشور در این باره که «فعالان به آمار صادرات نرمافزار مشکوکند» و اخبار و تحلیل‌های چالشی در نشریات کشور، نشان از بازشدن زخم چندساله این موضوع است که باید به فال نیک گرفت و بی‌آن که اشخاص را قربانی کرد، به ریشه‌های اصلی‌اش پرداخت.
به هر حال وقت آن است برای یک بار هم که شده متولیان امر با جسارت تمام به سؤال‌های زیر در خصوص آمار و ارقام صادرات نرمافزار پاسخ دهند. اینکه چه شرکتهایی موفق به صادرات شده‌اند و دقیقاً چه چیزی را به کجا صادر کرده‌اند؟ یا اینکه حجم صادرات محصولات و خدمات فنی و مهندسی آنان چقدر بوده است و این درآمد را دقیقاً از چه کاری کسب کرده‌اند؟ دلایل موفقیتشان چه بوده و چرا احیاناً در کشوری راه به جایی نبرده‌اند؟
سؤال مهمی مانند اینکه اگر شرکتی به عنوان صادرکننده شناخته میشود، در کار صادراتیش به چه میزان از محصولات فناوری اطلاعات استفاده کرده و سهم نرمافزار در کنار سخت‌افزار و سایر تجهیزات چه بوده؟ و ده‌ها سؤال دیگر که پاسخ به آنها با ذکر آمار کمّی و مستنداتی قابل قبول، از حداقل انتظارات اهالی صنف فناوری اطلاعات است. فراموش نکنیم شفافیت در بیان آنچه داریم و آنچه کرده‌ایم، موجب اعتماد دیگران خواهد شد و به توسعه این بخش کمک فراوانی خواهد کرد و در حقیقت شاه‌بیت رشد صادرات نرمافزار کشور محسوب خواهد شد.
سیستمهای اطلاعات مدیریت
تعریف سیستم اطلاعات:
سیستمی که برای کاربران سازمان داده یا اطلاعات فراهم میکند که اگر در این سیستم از کامپیوتر استفاده شود به ان سیستم اطلاعات مکانیزه می گویند.
سیر تکامل سیستمهای اطلاعات:
۱-پردازش داده( دوره ۱۹۵۰)
۲-سیستم اطلاعات مدیریت(۱۹۶۰-مسایل ساختار یافته)
۳-سیستم حمایت از تصمیم(۱۹۷۰-مسایل نیمه ساختار یافته)
۴-سیستم خبره(۱۹۸۰-مسایل ساختار نیافته)
۵-سیستم اطلاعات مدیریت عالی(۱۹۸۰-مسایل ساختار نیافته)
۶- سیستم تصمیم گروهی(۱۹۹۰)
۷-شبکه عصبی مصنوعی(۱۹۹۰)
سیستم پردازش داده(DP):
سیستمی کامپیوتری که داده های خام را گرفته و بر اساس نیاز سازمان انها را پردازش می کند که این پردازش معمولا در مورد عملیات عادی سازمان است.مانند سیستم مکانیزه حساب پس انداز.
جزایر اتوماسیون:
اگر در یک سازمان هر بخش برای خود DP جداگانه ای ایجاد نماید بدلیل عدم سازگاری و نداشتن دیدگاه نظام مند وسیستمی مسایلی از قبیل افزونگی داده ها ، وابستگی برنامه وداده ، عدم انعطاف پذیری ،امنیت پایین ، نبود اشتراک داده ها وقابلیت دسترسی داده ها بوجود میاید که اگر بخواهیم اطلاعات چند DP را با هم ترکیب و گزارش مشترکی از انها بگیریم کار دشواری است که به این حالت جزایر اتوماسیون می گویند.
برای رفع مشکل بالا می توان از پایگاه داده یکپارچه(به حداقل رساندن افزونگی داده هاومرکزیت بخشیدن به انها) استفاده کرد.
سیستم اطلاعات مدیریت : (MIS)
سیستمی منسجم برای تهیه اطلاعات به منظور حمایت از برنامه ریزی ، کنترل وعملکرد سازمان است که از طربق ارائه گزارشهای خاص مدیریتی وظایف مدیریت میانی را پوشش میدهد.
تصمیم گیری مدیریتی وسیستمهای اطلاعاتی:
مدیر نخستین وبزرگترین تصمیم گیرنده در سازمان است که در تمام فعالیتهای وی فرایند تصمیم گیری وجود دارد با توجه به تغییرات سریع وپیچیدگی محیطی که مدیران دران به فعالیت مشغولند استفاده از سیستم های اطلاعاتی مناسب برای مدیران امری حیاتی است.این تغییرات میتوانند بر تصمیم گیری یک مدیر به اشکال گوناگون تاثیر بگذارند:
مدیران برای معرفی محصولات و خدمات به مشتریان نیاز به اطلاعاتی دارند تا به کمک آن بتوانند ارزشی را که در ذهن مشتریان است، ایجاد کنند. اما درک ارزش، یک مسئله ذهنی است و ممکن است آنچه که امسال برای مشتری ارزش محسوب میشود سال آینده ارزش نباشد. از طرفی صفات و ویژگی‌هایی که در ذهن مشتری ایجاد ارزش میکنند را نمی‌توان به راحتی و با استفاده از دانش عمومی استنباط کرد. بنابراین ضروری ست داده‌هایی جمع‌آوری و مورد تحلیل قرار گیرند. هدف تحقیقات بازاریابی آن است که واقعیت‌ها و سمت و سویی را در اختیار مدیران قرار دهد تا به واسطه آن بتوانند تصمیمات درست و سرنوشت‌سازی در خصوص بازار اتخاذ کنند.
تحقیقات بازاریابی در مقابل تحقیقات بازار
تحقیقات بازار به طور اخص با جمع‌آوری اطلاعات درباره اندازه و روند بازار سر و کار دارد. تحقیقات بازاریابی سطح گسترده‌تری از فعالیت‌ها را دربر می‌گیرد حال آنکه ممکن است تحقیقات بازار را هم شامل بشود. تحقیقات بازاریابی فرایند نظام‌مند عمومی‌تری است که می‌تواند برای مشکلات گوناگون بازاریابی بکار گرفته شود.
ارزش اطلاعات
به‌طور کلی ارزش اطلاعات با توجه به موارد زیر تعیین میشود:
• توانایی و میل به واقعیت در اطلاعات
• صحت و دقت اطلاعات
• سطح تردیدی که بدون اطلاعات وجود خواهد داشت
• میزان تغییرات در نتایج ممکن
• عکس‌العمل رقبا به هر تصمیمی که بواسطه اطلاعات بهبود داده شده است
• هزینه اطلاعات بر حسب زمان و پول
فرایند تحقیقات بازاریابی
بطور کلی تحقیقات بازاریابی شامل مراحل زیر است:
• تعریف مسئله
• تعیین طرح تحقیق
• مشخص نمودن نوع و منبع داده
• طراحی فرم‌ها و پرسشنامه‌های جمع‌آوری داده
• مشخص کردن برنامه و اندازه نمونه‌گیری
• جمع‌آوری داده
• تفسیر و تحلیل داده
• تهیه گزارش تحقیق
تعریف مسئله:
مسئله‌ای که مدیریت با آن مواجه است می‌بایست بوسیله سوالاتی که تعریف‌کننده اطلاعات مورد نیاز برای تصمیم‌گیری و چگونگی بدست آوردن این اطلاعات است، به مسئله تحقیقات بازار تبدیل شود. به این ترتیب مسئله تصمیم به مسئله تحقیق تبدیل میشود. به‌عنوان مثال یک مسئله تصمیم ممکن است این باشد که چه محصول جدیدی را میتوان وارد بازار کرد اما مسئله تحقیق این است که چه محصول جدیدی توسط بازار پذیرفته خواهد شد.
طرح تحقیق:
تحقیقات بازاریابی به یکی از سه دسته زیر طبقه بندی میشود:
• تحقیقات اکتشافی
• تحقیقات توصیفی
• تحقیقات علت و معلولی (Casual)
مقاله بسیار مفید راجع به تکنولوژی اطلاعات
از ویژگیهای سازمان تراز نوین میتوان موارد زیر را شمرد
رهبری آرمان گرا دارند، رهبران دارای چشم انداز و تصویر کلان از آینده هستند و کل منابع سازمان را همراستا می کنند
مشتری گرایی، احترام به مشتری، شنیدن صدای مشتری، دیدن انتظارات حال و آتی مشتری جزو فرهنگ این سازمانها است. برای مشتری ارزش ایجاد می کنند (قیمت مناسب، زمان مناسب، کیفیت مناسب)
یادگیری فردی را به یادگیری تیمی و یادگیری سازمانی تبدیل میکنند. مدیران هوشمند این سازمانها دانایی را از اطلاعات و تجربه خلق کرده و به سرعت در سراسر سازمان پخش می کنند
این سازمان ها علاوه بر منظر مالی از منظر مشتری (کارفرما)، منظر فرآیند های داخلی و منظر یادگیری و نوآوری عملکرد خود را مورد ارزیابی قرار میدهند
ارزش نهادن به انسانها و شرکای کاری و برخورد برد- برد با ذینفعان قابل مشاهده است
ساختار سازمانی دارای چالاکی و انعطاف پذیری در مواجهه با تحولات سریع محیط است
تمرکز بر آینده، برنامه ریزی برای آینده، برنامه ریزی و تفکر استراتژیک در سازمان وجود دارد
استراتژیها بر اساس تجزیه و تحلیل حاصل از عملکردها مورد بازنگری قرار میگیرند
مدیریت نوآوری و خلاقیت دارند و فضا را برای نوآوری و خلاقیت و تحقیق و توسعه باز می کنند
مدیریت مبتنی بر اطلاعات وجود دارد و فرآیند گذار از داده به اطلاعات، دانایی و خرد در سازمان وجود دارد. در این سازمانها یادگیری سازمانی، اشتراک اطلاعات و دانایی، سرعت پاسخگویی بالا به تحولات مدیریت و کسب وکار سیستمهای دیجیتالی عصبی سازمانی وجود دارد
شاخصهای عملکرد در شرکت وجود دارند و عملکرد سازمان با شاخص تجزیه و تحلیل می شود
مسئولیت پذیری عمومی در جامعه و شهروندی و تاکید بر، برد سوم در رابطه برد-برد-برد حاکم است
روابط شبانی رمه گی ، ارباب رعیتی و قبیله ای عشیره ای در این سازمان ها وجود ندارد و احترام متقابل بین رهبران، مدیران و کل کارکنان مشهود است
نتیجه گرایی و ایجاد ارزش، نتایج نهایی کسب وکار و تاکید بر فعالیتهای دارای ارزش افزوده در این سازمانها اهمیت دارد
نگرش و دیدگاه سیستمی در سازمان حاکم است و جزایر جدای تصمیم گیری در سازمان که
ارتباطی با هم نداشته باشند وجود ندارد. معماری سازمانی دارند
روی سرمایه های انسانی در سازمان برنامه ریزی می شود، وبا هدف بهبود مستمر دانش و شایستگی های کارکنان توسعه می یابد و کارکنان و سازمان دارای گفتمان هستند
مدیران این سازمانها 80 درصد وقت خود را برای کارهای مهم و غیر فوری صرف میکنند و همیشه برای هر کار لازمی وقت دارند و ندرتاً با کمبود وقت مواجهند. این مدیران کارهای مهم را وقتی هنوز فوری نشده اند شناسایی کرده و انجام میدهند
مهمتر از همه موارد فوق اینکه سازمانهای تراز جهانی از مدیران، نیروهای تراز جهانی که سیستم های مدیریتی پیشرفته را به کار میگیرند تشکیل شده اند.این مدیران به افراد مناسب، در زمان مناسب و به صورت مناسب دانش و تجربه منتقل می نمایند
مشخصه های انسان کارآمد و توانمند در سازمانهای کلاس جهانی
• انرژی مثبت در شرکت ایجاد می کند. اشتیاق آفرین است
• جو سازمانی متعالی بر اساس احترام، اعتبار، عدالت، افتخار و صمیمیت ایجاد میکند
• با ارزشها، چشم انداز و اهداف کلان شرکت همراستا است
• برای آینده شرکت نیروی انسانی توانمند و جانشین پرورش میدهد
• روحیه یادگیری و یاد دادن بالایی دارد. بخل اطلاعاتی و بخل دانایی ندارد
• اثر بخشی و کارایی بالایی دارد. یعنی اینکه کارهای درست را در همان نوبت اول به نحو درست انجام میدهد
• کلان نگر است، تفکر سیستمی دارد و منافع کلی سازمان را به منافع شخصی و جزئی ترجیح میدهد
• آینده نگر است، دارای چشم انداز چالش برانگیز است
• از طریق برهم افزایی تیمی کمک به خلق و ایجاد بیشترین ارزش افزوده در سازمان میکند
• در مسئولیتی که در شرکت دارد دارای تخصص حرفه ای است
• دارای هوش تیمی، هوش سازمانی و هوش اجتماعی است
نردبان گذار از داده به خرد چیست؟
برای اینکه مدیریت کنیم باید بتوانیم که اندازه بگیریم. این عبارت یکی از کلیدی ترین فاکتورهای مدیریت است. لذا برای نیل به این مقصود بحث ارزیابی عملکرد مطرح می شود. در ارزیابی عملکرد ما از میزان دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده آگاه می شویم، وضعیت جاریمان را با روند گذشته مقایسـه می کنیم و وضعیت خویش را در قبال رقبا مــی سنجیم، نقاط ضعف و قوتمان را به منظور ترمیم آنها شناسایی می کنیم. در ارزیابی عملکرد قبلاً فقط موارد مالـی مدنظــر قرار مـی گرفت ولی امروزه دیگر فقط به معیارهای مالی بسنده نمی شود و فاکتورهای دیگری نیز، مورد توجه قرار می گیرند.
ارزیابی عملکرد در فناوری اطلاعات بحث گسترده ای است. ما در این مقاله ابتدا یک تعریف دقیق از عنوان پروژه فناوری اطلاعات ارائه می دهیم. سپس به یک دیدگاه کلی پیرامون ارزیابی عملکرد در مورد پــــروژه های فناوری اطلاعات می پردازیم در ادامه ارزیابی عملکرد در پروژه های فناوری اطلاعات را طبق مدل کارت امتیازی متوازن (BSC) بررسی می کنیم.
پروژه های فناوری اطلاعات
پروژه های فناوری اطلاعات، آن دسته از پروژه هایی هستند که مرتبط با فناوری اطلاعات باشند. این پروژه ها، دربرگیرنده تولید برنامه های کاربردی، ارائه برنامه های تحت اینترنت، کار با بانکهای اطلاعاتی، کاوش در داده ها و... است.
تفاوت عمده پروژه های فناوری اطلاعات با دیگر پروژه ها در نامحسوس بودن بخش عمده ای از شاخصهای ارزیابی انهاست. ما باید این شاخصهای نامحسوس را بتوانیم اندازه بگیریم.
در فناوری اطلاعات بسیاری از شاخصها کیفی اند و باید کمی شوند.
کمی سازی شاخصهای کیفی از طریق متدها و طرق مختلفی قابل انجام است. در این کمی سازی، مسئله این است که، شاخصها باید ارزش اطلاعاتی لازم را حفظ کنند، لذا به نظر می رسد بهترین روش برای نگاشت معیارهای کیفی به معیارهای گویاتر، استفاده از منطق فازی است، البته کار روی تبیین و پخته کردن این بحث مجال گسترده تری می طلبد که از حوصله این مقاله خارج است.
ویژگیهای سیستم های فناوری اطلاعات
به چشم نیامدن: در پروژه های فیزیکی رشد کار (مثلاً پیشرفت یک عملیات ساختمانی) به راحتی با چشم قابل مشاهده است. ولی در پروژه های فناوری اطلاعات این امر قابل رویت نیست. ما باید طی پروسه ای این ویژگیهای نادیدنی را، تبدیل به فاکتورهایی دیدنی و قابل اندازه گیری کنیم.
پیچیدگی: با هر دلار بیشتری که خرج یک پروژه فناوری اطلاعات می شود، پیچیدگی آن نسبت به پروژه های فیزیکی بیشتر می گردد.
همنوایی: پروژه های فیزیکی ممکن است پیچیدگیهایی داشته باشند ولی به هرحال با قوانین ثابت فیزیکی قابل بیانند ولی پروژه های فناوری اطلاعات به خاطر جنبه های مختلف آنها قابل بیان با قوانین خاصی نیستند.
<انعطاف پذیری: سهولت اینکه یک نرم افزار بتواند تغییر کند معمولاً به عنوان یکی از نقاط قوت آن مطرح است. نـرم افزار در قبـال سیستم های تغییرناپذیر فیزیکی می تواند و باید، خود را با آنها وفق دهد.
*حمیدرضا سعدی- دنیای کامپیو.تر و ارتباطات
در کشور، هرگاه سخن از تواناییهای یک صنعت برای عرضه به بازار داخل و یا صدور آن به خارج از کشور مطرح میگردد، در ذهنها توان علمی و یا دارایی موجود تداعی میشود؛ برای مثال وقتی سخن از صادرات نفت به میان میآید، میزان نفت موجود در منابع زیرزمینی کشور لیست میگردد و کمتر به حوزههایی پرداخته میشود که در صورت فقدان آنان صادرات نفتی وجود نخواهد داشت، هرچند که بر روی دریایی از منابع نفتی نشسته باشیم؛ حوزههایی از قبیل:
1 - مدیریت بازاریابی برای فروش محصول به بهترین خریدار
2 - داشتن اسکلههایی که توان پذیرش کشتیهای 250 هزار تنی را داشته باشند.
3 - ظرفیت استخراج و انتقال نفت به پایانههای صادراتی
4 - امکان تبدیل نفت خام به فرآوردههای نفتی و پتروشیمی تا به جای صادرات بشکه نفت 60 دلار بتوان محصولات پتروشیمی بشکهای 800 دلار را صادر کرد.
و ...
در حوزه فاوا نیز در مورد توان علمی و نیروی انسانی داخل کشور سخن زیاد گفته شده است ولی شاهد هستیم که صادرات درخور شأن کشورمان در این حوزه نداریم؛ بنابراین باید فکر کنیم کجای کار اشکال دارد تا به سراغ رفع آن برویم و صرفاً مانور دادن روی پتانسیلهای موجود در کشور گرهای از مشکلات حل نمیکند. کشف ظرفیتهای یک کشور مانند کشف منابع زیرزمینی است که خودمان هنوز کشف نکردهایم و به دیگران نیز اجازه کشف آنها را ندادهایم.
برای مثال وقتی قرارداد راهاندازی خط مونتاژ یک محصول سختافزاری (در ایران میتوان مشخصاً به نمایشگرها اشاره کرد) با یک نشان تجاری بینالمللی بسته میشود، باید دو نکته ریز ولی مهم را در آن گنجاند؛ اولاً شرکت خارجی موظف باشد تعداد مشخصی از نیروی انسانی شرکت داخلی را در خطوط تولید خود در کشور صاحب تکنولوژی به کار گیرد و دوماً عرضه محصول در بازار منطقه را در اختیار خط تولید داخلی بگذارد که این دو بند قرارداد برای طرفین منفعتهایی در بر دارد که عبارت است از:
1 - ارتقاء سطح کیفی تولیدات داخل کشور به دلیل حضور نیروی انسانی داخلی در خط تولید نشان تجاری اصلی
2 - استفاده از توان رقابتی (فرهنگی، سیاسی، نژادی و ...) شرکت داخلی برای سازنده اصلی جهت حضور راحتتر در بازار منطقهای در برابر سایر رقبای بینالمللی
3 - تضمین نگهداری بازار به وسیله شرکت داخلی برای شرکت صاحب نشان تجاری
4 - راهاندازی مراکز تعمیرات و سرویس گارانتی سایر محصولات شرکت اصلی توسط شرکت داخلی که علاوه بر کاهش هزینههای سربار برای شرکت اصلی زمینه صدور خدمات سختافزاری را برای کشور فراهم میکند.