وب معنایی چیست؟

وب معنایی (معانی‌گرا و معانی‌نگر نیز نامیده شده (Semantic web)) را می‌‌شود فضایی جهانی از جنس محاسبات هوشمند ماشینی تصوّر کرد که در آن تمامی کتاب‌ها، کتاب‌خانه‌ها دانشها، دانش‌نامه‌ها و دانشگان‌ها (پایگاه‌های دانش‌ - Knowledge bases) به صورتی معنی‌گرا و با توانایی درک مفهومی همدیگر در کنار هم قرار خواهند گرفت. آقای Tim Berners-Lee، که معروف به پدر وب است، آینده وب را بصورتی بیان کرده که بر خلاف وب کنونی فقط توسط انسانها قابل فهم نباشد بلکه توسط ماشین ها نیز قابل درک و پردازش است. ایده وب معنایی نیز از همین نکته منشا می گیرد. در زیر سه تعریف مختلف از وب معنایی ارائه شده است:
پروژه ای با هدف ایجاد رسانه ای جهانی برای رد و بدل کردن اطلاعات بصورتی که برای کامپیوتر قابل فهم و پردازش باشد.
وب معنایی، شبکه ای از اطلاعات در مقیاس جهانی است به نحوی است که پردازش آنها توسط ماشین ها به سادگی امکان پذیر است.
وب معنایی شامل داده های هوشمند وب است که توسط ماشین ها قابل پردازش است.

هر چند نزدیکی به تحقّقّ ایجاد چنان فضایی محتاج پیشرفت‌هایی جدید و کلّی‌نگرانه در بسیاری از زمینه‌های مهندسی، ریاضی، هوش مصنوعی، و به ویژه در زبان‌شناسی، فلسفه، و بسیاری از معارف دیگر انسانی خواهد بود، گام‌های اوّلیّه در این سمت برداشته شده است.مؤلّفه‌های وب معنایی
مولّفه‌های وب معنایی (Components of the Semantic Web): بسیاری از استانداردها و ابزارهای وابسته به فنّاوری اکس‌ام‌ال (XML) را می‌‌توان به اینترنت آینده و وب معانی‌نگر نیز مربوط دانست. از آن جمله باید شمای اکس‌ام‌ال (XML Schema)، چارچوب شرح منابع
((Resource Descrption Framework (RDF)، شمای آر دی‌ اف (RDF schema)، و زبان هستی‌شناسی وب ((Web Ontology LANGUAGE (OWL) را برشمرد.
مولّفه‌های مختلف وب‌ معنایی، در تصویر سمت چپ آمده است. RDF که زبان پایه استفاده شده در وب معنایی است بر پایه XML بنا نهاده شده اند.

XML نیز خود بر اساس Unicode و URI بنا نهاده شده است بنابراین از زبانهای مختلف پشتیبانی می کند. از URI نیز برای مشخص کردن مفاهیم در وب معنایی استفاده می شود، برای مثال URL نوعی URI است که برای مشخص کردن منابع در وب استفاده می شود. قسمت اصلی وب معنایی آنتولوژی ها هستند که ارتباط بین برچسب های اسناد وب معنایی و اشیا واقعی که اسناد مذکور آنها را تشریح می کنند، برقرار می کند. در بالای آنتولوژی قواعد قرار دارد که با استفاده از آنها می توان دانش جدیدی را از دانش موجود نتیجه گرفت. در صورتی که یک چهارچوب استاندارد برای قواعد موجود بوجود آوریم، می توانیم به اثبات برسیم و اثبات های بدست آمده را در کاربرد های مختلف به اشتراک بگذاریم. یکی از اهداف وب‌ معنایی رسیدن به اطمینان است که در بالاترین لایه قرار دارد. در این جهت استاندارد‌های گوناگونی در حال شکل‌گیری و استفاده‌اند. از این میان می‌توان FOAF که استانداردی برای ایجاد شبکه‌ اجتماعی است، را نام برد.

زبان تشریح منابع Resource Description Languageزبان HTML که در وب کنونی استفاده می شود توانایی بیان اشیا و روابط بین آنها در وب را ندارد. بنابراین زبان دیگری جهت استفاده در وب معنایی بوجود آمده که RDF نام دارد. RDF زبانی است بر اساس XML که جهت تشریح مفاهیم و ایجاد اسناد در وب معنایی بوجود آمده است. اسناد RDF در واقع حاوی توضیحاتی در مورد اطلاعات در وب

معنایی هستند به نحوی که آنها را قابل درک برای ماشین ها می کند. همان طور که در شکل روبرو نشان داده شده است، هر عبارت در RDF بصورت سه قسمت فاعل، گزاره و مفعول بیان می شود. گزاره و فاعل خود از نوع منبع هستند و مفعول نیز می تواند از نوع منبع (Resource) یا رشته ای ثابت (Literal) باشد. برای مثال به جملات زیر توجه کنید:
Buddy Belden owns a business
The business has a Web site accessible at
Buddy is the father of Lynne

این جملات ممکن است در اسناد یا نامه های یک شرکت موجود باشد و در صورت بیان آنها بصورتی استاندارد می توان از آنها به عنوان دانش در شرکت استفاده کرد. جملات بالا را می توان به صورت سه تایی های زیر مطرح کرد:

<#Buddy><#owns><#business>
<#business><#has-website><http://www.c2i2.com/~budstv>
<#Buddy><#father-of><#Lynne>

سه تایی های بالا به زبان N3 مطرح شده اند و علامت # نشان می هد که URI مفهوم مربوطه، سند جاری می باشد. همچنین ابزارهایی جهت نمایش اسناد RDF بصورت گرافی وجود دارد. شکل روبرو نمونه ای از نمایش جملات قبل بصورت گرافی است که توسط ابزار IsaViz ارائه شده توسط W3C، ایجاد شده است.
برنامه نویسی و ایجاد
به منظور ساخت و ایجاد نرم‌افزارهای کاربردی برروی وب معانی‌نگر برنامه‌نویسان باید سه عامل گوناگون را با یکدیگر جمع و هماهنگ نمایند:
زبان اصلی برنامه‌نویسی مثل جاوا یا سی‌شارپ
زبان وب معانی‌نگر مثل RDF و OWL
پروتکل‌های وب نظیر HTTP و SOAP
ابزار ایجاد وب معانی‌گرا
آلتووا سمانتیک ورکس عبارت است از یک ویرایشگر بصری برای ساخت و ایجاد RDF و OWL برای وب معانی‌نگر. صورت رایگان این نرم‌افزار را می‌توان به صورت آزمایشی از محل سایت آن فراهم کرده و برای مدت ۳۰ روز مورد بررسی قرار داد.

سیستم‌های استدلال‌گر
از آنجا که هدف وب معانی‌نگر فراهم‌سازی منابع اینترنتی قابل فهم مستقیم و بدون واسطه توسط ماشین است، توانایی بر پردازش زبان هستی‌شناسی وب یکی از ویژگی‌های عمده در سامانه‌هایی‌ست که در آینده به بهره‌برداری از این گونه منابع نیاز دارند.

منبع: fa.wikipedia.or

__________________