مدیریت زنجیره تامین سیار (MSCM)چیست؟

چکیده :

در دنیای امروز یکی از بهترین شیوه ها برای بهبود درون سیستمی شرکت‌ها، مدیریت زنجیره تامین سیار است چرا که براحتی می‌تواند موجب ایجاد مزیت رقابتی شرکتها شود و دارای مزایای بسیاری همچون صرفه جویی درپهنای باند شبکه، انعطافپذیری و همچنین قابلیت بکارگیری در ابعاد مختلف تجارت است. شبکه های زنجیره سیار با کارایی بالا نیازمند هماهنگی، اطلاعات دقیق تقاضاها، عرضه، فروش، موجودی، حمل و نقل و دیگر فعالیت‌ها می‌باشند. مدیریت زنجیره تامین سیار در محیط شبکه‌های فراگیر در درک نقاط بهبود کمک بسزایی می‌نماید،درواقع بعنوان فرایند برقراری ارتباطات بین امور موازی عمل می‌کند. در این میان عامل های یکپارچه‌کننده و میان افزار باهدف برقراری ارتباط بین اطلاعات و رفع نقص‌های احتمالی مشکل هماهنگی بین اطلاعات  را رفع کرده و بدون هیچگونه نگرانی درمورد شبکه یا ترمینالهای ناهماهنگ درمحیط های سیار، می تواند با زنجیره تامین سیار، ادغام شوند و به پویایی و بهبود کارایی مدیریت زنجیره تامین کمک نمایند.

 کلمات کلیدی: مدیریت زنجیره تامین سیار، شبکه های فراگیر،عامل، زنجیره تامین سیار،مدیریت زنجیره تامین

 2-    زنجیره تامین سیار

زنجیره تامین سیستمی متشکل از سازمان‌ها، افراد، تکنولوژی، فعالیت‌ها، اطلاعات و منابع می باشد که در مراحل رساندن یک کالا یا خدمت از تامین‌کننده تا مشتری درگیر هستند. عملکرد مدیریت زنجیره تامین وابسته به کارآئی همکاری‌های پیچیده ومدیریت یکپارچه درکل زنجیره تامین می باشد[1] زنجیره تامین سیار بعنوان سیستمی از تامین کنندگان ،تولیدکنندگان، خرده فروشان ومشتریانی است که جریان اطلاعات ،مواد وجریان مالی شرکت کنندگان در هر جایی را بطور مستقیم ودرهر زمانی برمبنای محیط های شبکه ای درهمه جاحاضر،متصل میکند. [2]

2-1    مدیریت زنجیره تامین سیار (MSCM)
منظور از مدیریت زنجیره تامین سیار، بکارگیری نرم‌افزارها و ابزارهای سیار به منظور هدایت زنجیره تامین و نهایتا کمک به شرکت‌ها برای کاهش هزینه‌ها، پاسخگویی و دستیابی به مزیت رقابتی است [3] درمقایسه با مدیریت زنجیره تامین سنتی ،مدیریت زنجیره تامین سیاردارای مزایای بسیار میباشد در واقع یکنوعی از تجارت سیار است که نسبتاجدید بوده و سیستم‌های فناوری اطلاعات موجود را کامل، با آنها ترکیب و یا جایگزین می‌کندکه این کار از طریق یکپارچه‌سازی فناوری سیار با سیستم‌های فناوری اطلاعات موجود و یا جایگزینی سیستم‌های سیمی انجام می‌شود. [3و4]

2-۲ روش مدیریت زنجیره تامین سیار

روش  مدیریت زنجیره تامین سیار نسبت به روش سنتی ان متفاوت می باشد. روش سنتی مدیریت زنجیره تامین شامل پنج فرایند اساسی برنامه ریزی ،منابع ،ساخت ،تحویل وبرگشت کالا می باشد. مدیریت زنجیره تامین سیار از تمامی فرایندهای زنجیره تامین استفاده نمیکند تمرکز خاص آن بر روی مدیریت زنجیره تامین  تجارت سیار میباشد.همچنین روش مدیریتی آن شامل اطلاعات تعاملی بین سازمانهامی باشد.[2]

2-۲-1  موانع ومحدودیتهای موجود در مدیریت زنجیره تامین سیار :
برنامه‌های کاربردی زنجیره تامین سیار، چالش‌های جدیدی خصوصا برای پیاده‌سازی معرفی می‌نمایند. فناوری سیار قابلیت‌های مدیریت زنجیره تامین را از راه‌های جدید مجازی و از راه دور گسترش می‌دهد. برخی از محققان اشاره نموده‌اند که بسیاری شرکت‌ها تلاش می‌کنند تا برنامه‌های کاربردی سیار را پیاده‌سازی نمایند و پیاده‌سازی نرم‌افزاری هماهنگی‌های فعلی بین عملیات مختلف مدیریت زنجیره تامین را به چالش می‌کشد این چالش تحت عنوان تامین سرویس‌های زنجیره تامین حسب تقاضا و در مکان مقتضی است. یکی از چالش‌های موجود در پیاده‌سازی، نیروی فناوری بی‌سیم برای توسعه مزایای رقابتی، مدیریت روابط، و بهبود هماهنگی و یکپارچگی فعالیت‌های گوناگون زنجیره تامین است. درک مشخصات بکارگیری فناوری بی‌سیم و چالش‌هایش در احتمالات پیاده‌سازی موفق مدیریت زنجیره تامین سیار مهم میباشد[3] .ازجمله چالش ها برای پیاده سازی میتوان به اجتناب ناپذیر بودن عدم تجانس بین پایانه های سیاریا شبکه های بی سیم ، محدودیت پهنای باند شبکه های سیارومحدودیت توانایی پایانه های سیار که میتواند در کارایی وسرعت انتقال اطلاعات موثر باشداشاره نمود.[4]

2- ۳  پیاده سازی مدیریت زنجیره تامین سیار

بمنظور دستیابی به مدیریت زنجیره تامین سیار درابتدا نیازمند انتخاب پایانه های مناسب سیار هستیم  پایانه های سیار شامل : تلفن همراه ، PDA ،کامپیوترهای قابل حمل با کارکرد اینترنت سیارو.. می باشند و برای ارضای نیازمندیهای  مدیریت زنجیره تامین سیار پایانه های سیاردارای وی‍‍‍‍ژگی های زیر می باشند:

تعامل: پایانه های سیار قادر به دریافت همه اطلاعات نبوده اما باید بتوانند پیام ارسال کنند.
نفوذ: سکوهای مدیریت زنجیره تامین سیار نیازمند رسیدن به هدف گسترده بر مبنای دسترسی مشتری به تعامل  اطلاعات وافزایش اطلاعات درطیف گسترده می باشند.
کاربرد اسان: توانایی اداره بوسیله مشتریان، بدون اموزش راداشته باشد،باعث جذب کاربران و گسترش مشتریان پایه شود وتاثیراتی را در مقیاس تولید داشته باشد.
کارکردهای مناسب‌ : پایانه های سیار باید قادر به اتصال شبکه های ارتباط عمومی سیار وفراهم کردن کارکردهای پایه باشد که دراینصورت هزینه استفاده کم شده و پایانه های سیار به اسانی استفاده میشوند.
قیمت معقول: محصولات محبوب باید مفید وارزان باشد.قیمت مناسب محصولات مشخص ، میتواند مشتریان بالقوه را جذب نماید.
ازجمله پایانه های مناسب سیار برای مدیریت زنجیره تامین سیار تلفن همراه می باشد: تلفنهای همراه می توانند به کارکردهای تعاملی اطلاعات همانند تلفن های بی سیم ،  SMS ،فکس ، WAP دست یابند ومیتواند نیازمند تبادل اطلاعات در مدیریت زنجیره تامین سیار باشد. [2]

2-۳-1  معماری وطراحی سیستم در  مدیریت زنجیره تامین سیار
مدیریت زنجیره تامین سیار به سه لایه تقسیم میشود. لایه اول لایه کاربربوده ،این لایه کاربرانی را که درحقیقت از بسترهای  مدیریت زنجیره تامین سیار ویا بطور مستقیم ازپایانه های سیارو سازمانهایی که از بستر مدیریت زنجیره تامین  و پایانه های دستگاه سیار بعنوان ابزار ارتباطی مدیریت زنجیره تامین سیار استفاده میکنند را شامل میشود. دومین لایه، لایه شبکه می باشد این لایه یک کانال بهم پیوسته جریان اطلاعاتی از زنجیره تامین سیاربوده وشامل ارائه دهندگان خدمات ارتباطی سیار، شبکه های ارتباطی ،اپراتورهای یکپارچه وشبکه اینترنت میباشد.لایه سوم لایه بسترهای  سیستمی[16] وشامل بسترهای مدیریت زنجیره تامین ومدیریت زنجیره تامین سیار که برای تحقق بخشیدن کارکردهای خاص زنجیره تامین سیارومدیریت کل سیستم های مدیریت زنجیره تامین سیار باهم کار میکنند می باشد. [2و5]

در سیستم مدیریت زنجیره تامین سیار کاربران اطلاعات را بوسیله پایانه های سیار ارسال میکنند وپایانه  از طریق ارائه دهندگان خدمات ارتباطی سیار اطلاعات را به اپراتورهای مخابراتی یکپارچه انتقال میدهد. بعد از پردازش داده یا اطلاعات اپراتورهای مخابراتی یکپارچه انرا از طریق اینترنت به پلتفرم های مدیریت زنجیره تامین ارسال میکنند .

پس از دریافت اطلاعات، بنگاه ها ی زنجیره تامین اطلاعاتی را که انها برای ارسال به پلتفرم های مخابراتی   نیازمندند ارائه میدهند  . پس از ادغام ، اپراتورهای مخابراتی اطلاعات را از اینترنت دریافت کرده ،گام بعدی ذخیره سازی، انتقال و جدا سازی اطلاعات مختلف است. مرحله نهایی ارسال اطلاعات جداسازی شده به پایانه های سیار ویژه است. بنابراین سیستم مدیریت زنجیره تامین سیار به اطلاعات تعاملی در زنجیره تامین مختلف سازمان و کاربران دسترسی پیدا میکند.[5]

3- بسترهای نرم‌افزار مورد نیازتوسعه سیستم، عامل سیار و کاربرد و بسط آن در مدیریت زنجیره تامین عامل سیار

یک عامل سیار، در واقع ترکیبی از فناوری محاسبه- توزیع شده و فناوری عامل است. عامل‌های نرم‌افزاری با جلوه‌هایی از خودکار بودن، توانایی‌های اجتماعی، یادگیری، و مهمترینش سیار بودن هستند .[1]

یک عامل سیار شامل سه بخش  کد، وضعیت و داده می‌باشد. کد زمانی بکار گرفته می‌شود که عامل سیار به پلتفرم جدیدی مهاجرت می‌کند. وضعیت، نشانگر محیط بکارگیری داده‌ی عامل ، شامل شمارنده برنامه و پشته اجرایی است. داده شامل متغیرهایی است که توسط عامل استفاده می‌شود. مانند دانش معرف‌های پرونده و 2 نوع اصلی از مهاجرت عامل، مهاجرت قوی و مهاجرت ضعیف است. مهاجرت قوی بسیار پیچیده‌تر است و مربوط به مواردیست که اجرا توسط عامل متوقف شده است لذا مهاجرت اتفاق می‌افتد و عملیات از نزدیک مرحله پیشین از سرگرفته می‌شود. درمهاجرت ضعیف وضعیت عامل ارسال نمی‌شود و عملیات مجددا از ابتدای کد آغاز می‌شود. در حال حاضر پلتفرم‌های بسیاری برای توسعه عامل سیار وجود دارد مانند Aglet، Ajanta، JADE و Voyager. با توجه به امکانات JADE،‌ به عنوان پلتفرم در توسعه عامل سیار  بکار گرفته شده است. JADE یک پلتفرم نرم‌افزاری است که کیفیت قابل قبولی در لایه میان‌افزار ارائه می‌کند. JADE شامل یک پلتفرم برای عامل طبق استاندارد FIPA و یک مجموعه نرم‌افزاری برای توسعه عامل جاوا است. نقطه قوت مهم JADE،‌ پیاده‌سازی این اقدامات تحت زبان شی‌گرا مشهور جاوا و تامین یک API ساده و کاربردپسند است [1و4]. 

3-1  مزایای موجود در بکارگیری عامل سیار در مدیریت زنجیره تامین
عامل سیار نماینده وظایف است.
عامل سیار می‌تواند بار شبکه را کاهش دهد.
عامل سیار به طور خودمختار و ناهمگام عمل می‌کند.
عامل سیار فرآیندهای موازی را آسان می‌نمایند.
جابه‌جایی کد از جابه‌جایی داده بیشتر می‌شود. [1و4]
۴- کارکرد اصلی سیستم مدیریت زنجیره تامین سیار

سیستم زنجیره تامین سیار واسط های دستگاه سرویس گیرنده سیار با سیستم کامپیوتری شبکه را پشتیبانی میکند. معاملات وارد شده از طریق برنامه های کاربردی سیارمی تواند هم بلافاصله وهم ناهمگام پردازش شوند.

4-۱ توصیفی از نمونه پیاده سازی موفق مدیریت زنجیره تامین سیار

در یک شرکت فروش موادغذایی که سیستم مدیریت زنجیره تامین سیار را بکار گرفته است، سفارشات وارد و اطلاعات فاکتور فروش به اداره فروش شرکت ارسال می‌شود، جائیکه اطلاعات توسط سیستم ای آر پی پردازش می‌شود و کالای مورد نیاز به سرعت تخصیص و بسته‌بندی می‌شود، همچنین به طور بی‌درنگ اطلاعات مشتری و جزئیات انبار به‌روز می‌شود. از دیگر کارکردها، کارکرد مدیریت قفسه های مواد اولیه است که اطلاعات را طبق اهداف و حجم فروش تامین می‌کند و به نمایندگی‌های فروش اجازه می‌دهد که عملکردشان را در سطح محصول  پیگیری نمایند. داده از طریق شبکه بی‌سیم جی پی آر اس ارسال می‌شود. واحدها همچنین به مودم برای اتصال تلفنی و یا پورت‌های مادون قرمز مجهزند تا در مواقع لزوم ازانها استفاده کنند.[6]

5-  نتیجه 

مدیریت زنجیره تامین سیار میتواندانعطافپذیری وسرعت واکنش کل زنجیره تامین، مشکل یکپارچگی بین تجهیزات سیارمختلف وذخیره سازهای توزیع شده راحل نموده و مقیاس تکنولوژی جدیدی رابرای مشکل یکپارچگی سیارارائه دهد در این مقاله مزایای استفاده از مدیریت زنجیره تامین سیار رابرشمردیم ومیتوان گفت  بکارگیری مدیریت زنجیره تامین سیار در داخل ایران نیز باعث معنادارشدن رقابت با دیگر زنجیره‌های تامین سیار در کشورها می‌ شود. بسیاری از اضافه هزینه‌ها درایران بدلیل عدم هماهنگی بین اجزای زنجیره تامین و حتی بعضا اجزای یک سازمان ایجاد می‌شود. دیگرمشکلات در این خصوص ، عدم یکپارچگی بین اجزا ست یعنی مدیریت زنجیره تامین نیز که گامی پیش از مقوله سیار بودن است در ایران برقرار نمیباشد.مسئله دیگر بحث زیرساخت هاست واز آنجایی که اجزای زنجیره تامین به لحاظ قدرت سرمایه‌ای در یک سطح نیستند امکان تبعیت از یک سیستم برایشان مقدور نمی باشد.برای نمونه از جمله نکات مبهم درمقوله پیاده سازی مدیریت زنجیره تامین سیار در مجموعه شرکت ایران‌خودرو درطی مراحل زمان سفارش دهی ایران خودرو برای حمل، سفارش دهی به پیمانکار حمل و نهایتا هماهنگی با شرکت قطعه ساز میتوان به عدم اعتماد استفاده از سایت در مواقع فوری ،عدم درک درست پیمانکاران حمل از سایت ،عدم تقبل هزینه راه اندازی سایت توسط شرکت پیمانکار وفعال نبودن شرکت های سازنده به شبکه اینترنت اشاره کرد که این مشکلات بدلیل نبود بسترهای فرهنگی واقتصادی بوجود می آید .

با تمام این تفاسیر گریزی نیست که حرکت به سمت این چنین زنجیره تامین پویایی نیازمند انقلاب جامع یا انتظار چندین ساله برای تسریع می باشدو نکته اساسی در این بین وجود یک مرجع به عنوان مدیر مجموعه است که لزوما در خصوص تمام زنجیره‌های تامین تعریف شده نیست. لذا پیشنهاد می‌گردد در خصوص انواع زنجیره تامین بررسی موردی در کشور انجام شود تا بتوان نقاط مشکل‌ساز را یافته و به رفع آنها پرداخت.

 منابع

[1]- Wang , Wenjuan ., Li ,Tong.,” Mobile Agent System for Supply Chain Management” Proceedings of the Second Symposium International Computer Science and Computational Technology(ISCSCT ’09)Huangshan, P. R. China, 26-28,Dec. 2009, pp. 525-528 ,2009 .

[2]- Ming, ZHA ., Xin, LIU.,” Research on Mobile Supply Chain Management

Based Ubiquitous Network” , IEEE,2008 .

[3]- Eng ,Teck-Yong.,” Mobile supply chain management: Challenges for implementation” , Technovation 26, 682–686,2006.

[4]- Zhao, Weidong., Wu, Haifeng.,” Integration Middleware for Mobile Supply Chain

Management”, Proceedings of the Second Symposium International Computer Science and Computational Technology(ISCSCT ’09) Huangshan, P. R. China, 26-28,Dec. 2009, pp. 521-524

[5]- Yuan, QI., Xiaokang, ZHAO.,” Key Technology and System Design in Mobile Supply Chain Management” International Symposium on Electronic Commerce and Security, IEEE computer society,2008.

[6]- Wang, Shanshan.,” Application of Mobile Supply Chain Management: An Exploratory Cross-Case Analysis” , Intelligent Computing and Cognitive Informatics (ICICCI), 2010 International Conference,2010 .